در حالی خبر توقف ساخت آزادراه تهران - شمال در منطقه شهرستانک منتشر شده که شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور این خبر را نه تائید و نه تکذیب می کند.

یک مسئول در اداره حافظت محیط زیست در روزهای اخیر از توقف عملیات اجرایی پروژه ساخت آزادراه تهران-شمال در منطقه شهرستانک خبر داده و گفته است توقف این پروژه به دلیل عدم دریافت تائیدیه زیست محیطی و حکم دادسرای عمومی و انقلاب کرج انجام شده است.

در همین حال، مدیر روابط عمومی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در گفتگو با مهر گفت: اخبار منتشر شده از سوی برخی رسانه ها مبنی بر توقف روند اجرای آزادراه تهران-شمال در محدوده کرج به دلیل عدم ابلاغ حکم به وزارت راه و ترابری هنوز از سوی این شرکت قابل تایید یا تکذیب نیست.

سید حسین کرمانی افزود: با توجه به اهمیت ساخت آزادراه تهران-شمال کلیه مسائل مربوط به این آزادراه در کمیته ای متشکل از بالاترین مقامات مورد بررسی قرار می گیرد.

وی ادامه داد: برای حل مسائل مربوط به این آزادراه، کمیته ای با حضور وزیر راه و ترابری، وزیر مسکن و شهرسازی، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر دادگستری، سخنگوی دولت، رئیس سازمان محیط زیست و مدیر عامل شرکت آزادراهها تشکیل شده است و کلیه موارد در آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

کرمانی خاطر نشان کرد: تنها مواردی که خارج از بررسی این کمیته ممکن است، اتفاق بیفتد تخلفات جزئی پیمانکاران و کارگران آنان در رعایت برخی مسائل است که آن هم تا ابلاغ رسمی حکم قابل اظهار نظر نیست.

مجری ساخت آزادراههای کشور نیز با وجود تماسیهای مکرر خبرنگار مهر با وی، حاضر به گفتگو درباره خبر توقف فعالیت ساخت آزادراه تهران- شمال نشد.

این در حالی است که حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری رفع مشکلات احداث آزادراه تهران- شمال را یکی از اولویتهای کاری خود اعلام کرده و گفته است: راهکارهای تسریع ساخت این آزادراه در نظر گرفته شده است.

اشباع ظرفیت جاده شمال

باوجود اشباع ظرفیت جاده شمال کشور و تاکید سه رئیس جمهور و هفت مقام عالی وزارت راه و ترابری مبنی بر تسریع در روند ساخت آزادراه تهران- شمال، در سیزده همین سال از آغاز این پروژه نیز روند اجرا همچنان بسیار کند است.

مطالعات مربوط به طرح احداث آزاد راه تهران – شمال اولین بار در سال 1356 به تصویب رسید. در آن هنگام یک شرکت فرانسوی داوطلب احداث آن با سرمایه خود در طی 5 سال بود و تنها شرطش وصول عوارض از وسایل نقلیه عبوری در مدت 10 سال پس از بهره ‌برداری از آزاد راه مذکور بود. با احتساب بهره و سود سرمایه هزینه احداث آزاد راه در آن هنگام به 750 میلیارد ریال می‌رسید.

در آن زمان یک سرمایه گذار ایرانی به نام «گلزار» پیشنهاد کرده بود که در ازای دریافت 100 میلیون متر مربع از اراضی منطقه، آزاد راه مذکور را در طول پنج سال احداث و تحویل نماید که این پیشنهاد مورد توجه قرار نگرفت.

به هرحال، کلنگ آغاز اجراى این پروژه در سال 1375 به زمین زده شده است. عقد قرارداد مشارکت با بنیاد مستضعفان در سال 1375 با برآورد 2500 میلیارد ریال و سهم الشرکه وزارت راه و ترابری به مبلغ 150 میلیارد ریال به صورت مقطوع جهت تملک اراضی و واگذاری 5/62 میلیون متر مربع زمین به وسیله دولت و بقیه تعهدات و هزینه ها برای تکمیل و بهره برداری از آزادراه توسط بنیاد تعهد گردید.

در سال 1380 به علت محدودیتهای مبتلا به واگذاری زمینهای تعهد شده مذاکرات برای تغییر قرارداد شروع و نهایتاً در سال 83 متمم قرارداد منعقد و عملیات اجرایی در سال 84 با هزینه کرد 75 میلیارد ریال و تأمین اعتبار بابت برگزاری جلسات، رفع مشکلات و سوء تفاهمات، انتخاب بانک عامل و انجام کارهای بانکی اقدام و عملیات اجرایی با شرایط جدید شروع گردید.

سال 1381 رئیس جمهورى وقت ایران پروژه ساخت آزادراه تهران - شمال را جزو پروژه هاى داراى اولویت انتخاب کرد ولى در تخصیص اعتبارهاى این طرح در دولت گذشته تعلل صورت گرفت.

دولت نهم نیز پس از استقرار مصوباتی در این خصوص داشت از جمله آن که موافقت شورای اقتصاد با درخواست وزارت راه و ترابری برای اصلاح تامین منابع مالی فاز نخست آزاد راه تهران- شمال بود.

در اسفندماه سال 84 بابت پیش پرداخت فاینانس تعهد شده، مبلغ معادل 33 میلیون دلار توسط بنیاد به بانک عامل پرداخت گردید.
اعتبار اسنادی در تاریخ 16/10/85 افتتاح و در مورخ 10/12/85 با تنفیذ وام (Finance) قرارداد اجرایی گردید. مبلغ قرارداد تأمین مالی و اجرای منطقه یک 220 میلیون دلار و 300 میلیارد ریال می باشد.

براساس تصمیم دیگری که در در سال 85 گرفته شد، درخواست وزارت راه و ترابری درخصوص اصلاح مصوبه موضوع احداث و بهره برداری منطقه یک آزاد راه تهران - شمال به طول 32 کیلومتربا استفاده از تسهیلات مالی خارجی توسط شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل و نقل کشوررا به استناد بند ج ماده 13 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ایران مورد بررسی قرارداد و ضمن موافقت با تمدید اعتبار و مهلت مصوبه به مدت یکسال با اصلاح آن موافقت کرد.

همچنین براساس تصمیم دیگر دولت نهم، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پنجاه درصد تسهیلات خارجی ( سهم الشرکه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ) مورد نیاز برای اجرای پروژه آزاد راه تهران - چالوس را تضمین و به بانک تجارت اعلام کند تا چنانچه طرف مشارکت از پرداخت سهم خود در اقساط قرار داد ناتوان بود، این سازمان اعتبار لازم را تامین و وزارت راه و ترابری نسبت به پرداخت اقساط لاوصول و یا معوق اعلامی بانک عامل ( بانک تجارت) اقدام و در حساب‌های فی ما بین با بنیاد یاد شده منظور کند.

به هر حال در حالی هم اکنون پروژه آزادراه تهران - شمال تنها چند درصد پیشرفت دارد که ترکان، حجتى، مرحوم دادمان، افشار، خرم، بناب ، رحمتى و در نهایت بهبهانی که بالاترین مقام مسئول در وزارت راه و ترابرى در این سالها بوده اند، همواره بر تسریع در اجراى این پروژه تأکید داشته و دارند.

البته اعتبارات پیش بینی شده در سالهای 84، 85 و 86 به ترتیب با احتساب فروش اوراق مشارکت مبالغ 75، 5/427 و 730 میلیارد ریال می باشد. ( در سال 86 اعتبار مصوب 200 میلیارد ریال و اوراق مشارکت 530 میلیارد ریال پیش بینی شده است).ضمناً برای حل و فصل مسائل فی مابین سازمان محیط زیست و دستگاه اجرایی کمیته مشترکی تشکیل شده است..مهر

در عین حال، ایجاد ترافیک شدید در محورهای شمالی کشور در هنگام تعطیلات و بالا بودن میزان تصادفات و تلفات جاده ای این محور و همچنین طولانی شدن عمر احداث این پروژه به اندازه فعالیت سه رئیس جمهور و هشت مقام عالی وزارت راه و تربرای ( ترکان ، حجتی ، دادمان ، افشار ، خرم ، بناب ، رحمتی و بهبهانی ) حساسیت احداث این پروژه را بیشترکرده است.

البته آزاد راه تهران – شمال از غرب تهران یعنی تقاطع بزرگراه همت شروع و با عبور از ناحیه کن، سولقان، دوآب (شهرستانک) ، گچسر و مرزن آباد به کمربندی چالوس – تنکابن متصل می‌گردد. طول این آزاد راه در مجموع 121 کیلومتر و دارای دو خط عبور در هر باند و پیش بینی سه خط در فرازهای تند است.